Serotonin, beyindeki sınır hücrelerinin ortasında ve tüm vücudunuzda mesajlar taşıyan bir hormondur. Serotonin ruh hali, uyku, sindirim, mide bulantısı, yara iyileşmesi, kemik sağlığı, kan pıhtılaşması ve cinsel istek gibi bedensel işlevlerde anahtar rol oynar. Çok düşük veya çok yüksek serotonin seviyeleri, fiziksel ve zihinsel sağlık sorunlarına neden olabilir.
Serotonin hakkında daha detaylı bilgiyi bu içerikte bulabilirsiniz.
Serotonin nedir?
5-hidroksitriptamin (5-HT) olarak da bilinen serotonin, bir monoamin nörotransmiterdir. Aynı zamanda hormon görevi görür. Bir nörotransmitter olarak serotonin, beyninizdeki sinir hücreleri arasında ve vücudunuzun her yerinde sinyaller taşır. Bu kimyasal mesajlar vücudunuza nasıl çalışacağını söyler.
Serotonin, öğrenmeyi, hafızayı, doyumu etkilemenin yanı sıra vücut ısısını, uykuyu, cinsel davranışı ve açlığı düzenlemek de dahil olmak üzere vücudunuzda çeşitli roller oynar. Serotonin eksikliğinin depresyon, anksiyete, mani ve diğer sağlık durumlarında rol oynadığı düşünülmektedir.
Vücudunuzdaki serotoninin birden fazlası bağırsaklarınızdadır. Serotoninin yaklaşık %90’ı gastrointestinal sistemi kaplayan hücrelerde bulunur. Kan dolaşımınıza salınır ve trombositler tarafından emilir. Beyninizde sadece yaklaşık %10 üretilir. Serotonin, esansiyel amino asit triptofandan yapılır. Esansiyel bir amino asit, vücudunuz tarafından yapılamayacağı anlamına gelir. Yani, yediğiniz yiyeceklerden elde edilmelidir.
Serotonin Vücutta Ne Yapar?
Serotonin vücudunuzun birçok işlevinde rol oynar:
-
Mod: Beyninizdeki serotonin ruh halinizi düzenler. Genellikle vücudunuzun doğal “iyi hissettiren” kimyasalı olarak adlandırılır. Serotonin normal seviyelerde olduğunda kendinizi daha odaklı, duygusal olarak dengeli, daha keyifli ve daha sakin hissedersiniz. Düşük serotonin seviyeleri depresyonla bağlantılıdır. Anksiyete, depresyon ve diğer ruh hali bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan birçok ilaç genellikle beyninizdeki serotonin seviyesini artırmayı amaçlar.
-
Sindirim: Vücudunuzun birden fazla serotonini, bağırsak işlevinizi kontrol etmeye yardımcı olduğu ve bağırsaklarınızı korumada rol oynadığı GI kanalınızda bulunur. Bağırsaklarınız, vücudunuzu tahriş edici yiyeceklerden veya toksik eserlerden kurtarmak için sindirimi hızlandırmak için serotonin salınımını artırabilir. Serotonin yemek yerken iştahınızı azaltmada da rol oynar.
-
Mide bulantısı: Mide bulantısı, serotonin bağırsaklarınıza sindirilebileceğinden daha hızlı salındığında tetiklenir. Mide bulantısı olarak algıladığınız kimyasal mesaj beyniniz tarafından alınır. Mide bulantısı ve kusma hissini azaltmak için kullanılan birçok ilaç beyninizdeki spesifik serotonin reseptörlerini hedef alır.
-
Uyumak: Serotonin, başka bir nörotransmiter olan dopamin ile birlikte uykunuzun kalitesinde rol oynar. Beyninizin ayrıca uyku-uyanıklık döngünüzü düzenleyen bir hormon olan melatonin yapmak için serotonine ihtiyacı vardır.
-
Yara iyileşmesi: Serotonin, yaraların iyileşmesine yardımcı olmak için kanınızdaki trombositler tarafından salınır. Ayrıca en küçük kan damarlarının, arteriyollerin daralmasına, kan akışının yavaşlamasına ve pıhtıların oluşmasına yardımcı olur. Bu, yara iyileşmesinde değerli bir süreçtir.
-
Kemik sağlığı: Serotonin seviyeleri, kemiklerinizin yoğunluğunda rol oynayabilir. Bağırsaklarınızdaki yüksek serotonin seviyeleri, kemiklerin zayıflamasında rol oynayabilir; bu kemik kırıklarına ve osteoporoza yol açabilir.
-
cinsel sağlık:Serotonin, nörotransmitter dopamin ile birlikte cinsel dürtünüzde de rol oynar.
Düşük Serotonin Hangi Sorunlara Neden Olur?
Düşük serotonin seviyeleri, aşağıdakiler dahil birçok sağlık durumuyla ilişkilendirilebilir:
-
Depresyon ve diğer ruh hali sorunları
-
Endişe
-
uyku sorunları
-
Sindirim problemleri
-
intihar davranışı
-
Obsesif kompulsif bozukluk
-
Travma sonrası gerilim bozukluğu
-
panik bozuklukları
-
Şizofreni
-
fobiler
Düşük bir serotonin seviyesinin genellikle birden fazla nedeni vardır. Serotonin seviyesini artırmanın yolları yaşam sistemini oturtmaktan geçer. Daha fazla triptofan içeren yiyecekler yemek, daha fazla güneş ışığı almak, takviyeler kullanmak ve daha fazla egzersiz yapmak, gerginlik düzeylerini düşürmeye ve serotonin düzeylerini artırmaya yardımcı olabilir.
Serotonin Arttıran Besinler
Pek çok gıda doğal olarak serotoninin yapıldığı amino asit olan triptofan içerir. Aşağıdakiler gibi triptofan içeren yiyecekleri yiyerek serotonin seviyenizi artırmayı deneyebilirsiniz:
-
Somon
-
Yumurta
-
Peynir
-
hindi eti
-
Ananas
-
Fındık
-
Yulaf
-
tohumlar
Triptofandan yüksek yiyecekler yemek, kesinlikle serotonin düzeylerini kendi başına artırmaz. Bu karmaşık bir süreçtir. Amino asitleri emmek için gereken insülini serbest bırakmak için vücudunuzun karbonhidratlara ihtiyacı vardır. Triptofan daha sonra kanınıza girse bile, beyninize emilmesi için diğer amino asitlerle rekabet etmesi gerekir. Bilim adamları, triptofan içeren yiyecekleri yemenin serotonin seviyelerini nasıl artırdığını hala araştırıyorlar.
Yüksek Serotonin Hangi Sorunlara Neden Olur?
Serotonin sendromu, serotonin seviyeleri çok yükseldiğinde ortaya çıkan bir durumdur. Serotonin seviyelerini arttırdığı bilinen bir ilacın dozunu arttırırsanız veya serotonini arttırdığı bilinen başka bir ilaç alırsanız sıklıkla olur.
Hafif semptomlar titreme, aşırı terleme, kafa karışıklığı, huzursuzluk, yüksek tansiyon, kas seğirmeleri ve ishali içerir. Şiddetli semptomlar arasında yüksek ateş, nöbetler, bayılma ve olağandışı kalp atışı bulunur.
Serotonin sendromu şiddetliyse ve erken yakalanıp hızlı bir şekilde tedavi edilmezse tehlikeli olabilir.
